Bệnh thận nên ăn gì, kiêng gì? Hướng dẫn dinh dưỡng chi tiết

Chế độ ăn uống được các chuyên gia y tế khẳng định là yếu tố then chốt trong quá trình điều trị và kiểm soát bệnh thận. Lựa chọn đúng thực phẩm không chỉ giúp giảm gánh nặng cho thận mà còn làm chậm tiến triển của các bệnh lý nguy hiểm như viêm cầu thận, suy thận mạn hay hội chứng thận hư. Vậy người bệnh thận nên ăn gì, kiêng gì để bảo vệ sức khỏe?

Vai trò dinh dưỡng đối với bệnh nhân thận

Các bác sĩ cho biết, khi thận bị tổn thương, khả năng loại bỏ chất thải, điện giải (natri, kali, phospho) và nước dư thừa trong cơ thể sẽ suy giảm. Nếu không được điều chỉnh kịp thời, người bệnh có thể đối diện với biến chứng như tăng huyết áp, phù, tăng kali máu, nhiễm toan chuyển hóa.

Một chế độ ăn hợp lý giúp:

Ổn định huyết áp.
Giảm tích tụ độc tố.
Duy trì cân bằng nội môi.
Tăng sức đề kháng và thể trạng.

“Chế độ ăn uống cần được cá nhân hóa, phù hợp với từng giai đoạn bệnh và chỉ số lọc cầu thận. Đây là chiến lược điều trị toàn diện, không thể tách rời thuốc men hay lọc máu,” một chuyên gia dinh dưỡng tại Bệnh viện Bạch Mai nhận định.

Bệnh thận nên kiêng gì?

1. Thực phẩm nhiều muối

Natri cao khiến cơ thể tích tụ dịch, dẫn đến sưng phù, huyết áp cao và khó thở. Người bệnh thận được khuyến cáo không nạp quá 2g muối/ngày. Cần tránh: đồ hộp, thức ăn nhanh, thịt chế biến sẵn, dưa muối, khoai tây chiên…

2. Thực phẩm giàu kali

Kali dư thừa làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim. Chuối, cam, bơ, khoai tây, cà chua, rau xanh đậm là nhóm thực phẩm nên hạn chế.

3. Thực phẩm giàu phospho

Người bệnh giai đoạn đầu hoặc đang chạy thận cần giảm hấp thụ phospho. Thực phẩm tự nhiên vẫn tốt hơn thực phẩm chế biến có bổ sung phospho.

4. Kiểm soát lượng protein

Ăn quá nhiều protein tạo gánh nặng cho thận. Người bệnh cần được bác sĩ chỉ định lượng phù hợp, bởi bệnh nhân chạy thận nhân tạo có thể phải bổ sung protein nhiều hơn so với bệnh nhân giai đoạn đầu.

5. Hạn chế chất lỏng

Ở giai đoạn cuối, việc uống quá nhiều nước có thể dẫn tới phù, tăng huyết áp và suy tim. Ngược lại, bệnh nhân giai đoạn 1 – 2 vẫn cần uống đủ nước để duy trì hoạt động lọc thận.

Bệnh thận nên ăn gì?

1. Nhóm thức ăn:

Các chuyên gia khuyến nghị nhóm thực phẩm sau giúp hỗ trợ chức năng thận, ít gây gánh nặng cho cơ thể:

Súp lơ, bắp cải, cải lông, củ cải: giàu vitamin, chất xơ nhưng ít kali, tốt cho người bệnh thận.
Quả việt quất, nho đỏ, nam việt quất, dứa: chứa chất chống oxy hóa, ít kali và phospho, hỗ trợ tim mạch.
Cá chẽm, ức gà không da, lòng trắng trứng: cung cấp protein chất lượng cao, dễ tiêu.
Tỏi, hành tây, ớt chuông: tăng hương vị thay muối, giàu chất chống viêm và vitamin.
Kiều mạch, hạt bulgur: ngũ cốc nguyên hạt ít kali, giàu chất xơ.
Dầu ô liu: chất béo lành mạnh, không chứa phospho.
Hạt macadamia: ít kali, cung cấp chất béo tốt và khoáng chất.
Nấm shiitake: thay thế thịt, giàu chất xơ và vitamin B.

2. Dinh Dưỡng chuyên biệt:

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị cho người bệnh thận. Vì vậy, VitaDairy đã nghiên cứu và cho ra đời hai dòng sữa Nepro:

Nepro 1: Dành cho người suy thận chưa lọc máu, cung cấp một chế độ ăn có tỷ lệ protein thấp, ít muối, đảm bảo năng lượng và các acid amin, vitamin và khoáng chất thiết yếu cho đối tượng cần chế độ giảm protien, người có ure huyết tăng, người bệnh thận; Giúp bồi bổ và phục hồi sức khỏe; Giúp hấp thu và tiêu hóa tốt. Sản phẩm sử dụng cho người cần chế độ ăn protein thấp, ít muối nhưng đảm bảo năng lượng, đối tượng có nhu cầu phòng ngừa hoặc đang điều trị bệnh thận có ure huyết tăng.
Nepro 2: Dành cho người suy thận đã lọc máu, cung cấp một chế độ ăn có tỷ lệ protein cao, ít muối, đảm bảo năng lượng, giúp bồi bổ và phục hồi sức khỏe; Bổ sung các vitamin và khoáng chất cần thiết cho nhu cầu hàng ngày của cơ thể; giúp hấp thu và tiêu hóa tốt hơn. Nepro 2 phù hợp với người suy thận có lọc máu ngoài thận.

Những thực phẩm người bệnh thận nên tránh

Một số thực phẩm có thể khiến bệnh nặng hơn, cần loại bỏ khỏi thực đơn:

Quả bơ, mơ, chuối, cam, nho khô: giàu kali.
Khoai tây, cà chua, rau bina nấu chín: hàm lượng kali cao.
Gạo lứt, bánh mì nguyên cám, yến mạch, cám ngũ cốc: giàu kali và phospho.
Thịt chế biến, dưa chua, bánh quy, thực phẩm đóng hộp: chứa nhiều natri, chất bảo quản.
Phô mai, sữa chua: nhiều kali và phospho, cần hạn chế ở giai đoạn muộn.

Lời khuyên của chuyên gia

Dinh dưỡng đúng cách không thay thế hoàn toàn thuốc hay lọc máu, nhưng là nền tảng để bảo vệ thận lâu dài. Người bệnh thận cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, đồng thời duy trì chế độ ăn nhạt, ít kali, giàu rau củ quả phù hợp.

“Điều quan trọng nhất là lắng nghe cơ thể, theo dõi cân nặng, huyết áp và tái khám định kỳ. Chỉ khi kết hợp đầy đủ các yếu tố, chúng ta mới có thể kéo dài tuổi thọ của thận,” bác sĩ chuyên khoa thận học nhấn mạnh.

Người mắc bệnh thận cần ăn uống khoa học, hạn chế muối, kali, phospho và protein dư thừa, đồng thời ưu tiên rau củ ít kali, trái cây ít đường, dầu thực vật và protein chất lượng cao. Một thực đơn được cá nhân hóa theo giai đoạn bệnh sẽ giúp hỗ trợ điều trị hiệu quả và nâng cao chất lượng cuộc sống.