Tăng huyết áp là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng nếu duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và lối sống lành mạnh, người bệnh vẫn có thể sống khỏe mạnh như bình thường. Điều này khiến việc duy trì chế độ ăn phù hợp trở thành yếu tố vô cùng quan trọng.

1. Nguyên nhân gây bệnh tăng huyết áp

Tăng huyết áp là bệnh lý nguy hiểm có thể dẫn đến nhiều biến chứng cho tim, não, mạch máu và các cơ quan khác trong cơ thể. Bệnh được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” bởi các triệu chứng thường không rõ ràng. Người bệnh thường chỉ phát hiện khi bệnh đã tiến triển nặng, khó điều trị.

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý bệnh tăng huyết áp. Nghiên cứu cho thấy, chế độ ăn ít natri, giàu canxi, kali và magie, kết hợp với việc không hút thuốc và hạn chế rượu bia, có thể giúp cải thiện tình trạng huyết áp.

• Hút thuốc lá: Đây là nguyên nhân chính gây ra các bệnh tim mạch. Người hút thuốc có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch ngay cả khi sử dụng thuốc chống tăng huyết áp.
• Thừa cân béo phì: Đây là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh tăng huyết áp. Thừa cân béo phì ảnh hưởng đáng kể đến mức huyết áp và là yếu tố nguy cơ cao.
• Yếu tố tâm lý và stress: Một lối sống không lành mạnh, thường xuyên căng thẳng cũng dẫn đến huyết áp tăng và dễ mắc các bệnh tim mạch.

Ngoài ra, để tránh tình trạng huyết áp tăng, người bệnh nên hạn chế mang vác nặng, tập thể dục nhẹ nhàng và duy trì chế độ ăn hợp lý.

2. Duy trì chế độ ăn khi bị tăng huyết áp

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát huyết áp. Ngoài việc dùng thuốc, chế độ ăn cũng cần được chú trọng để giúp đưa huyết áp về mức bình thường. Bệnh nhân tăng huyết áp nên tuân theo chế độ “3 giảm”, “3 tăng” như sau:

• Chế độ giảm: Giảm muối, giảm chất béo, giảm rượu bia.
• Chế độ tăng: Tăng sử dụng thực phẩm giàu canxi, kali và các chất bảo vệ như rau xanh, khoai củ, đậu đỗ và trái cây. Tăng cường vận động, giảm căng thẳng và bỏ thuốc lá.

Cụ thể:

• Giảm muối dưới 6g/ngày.
• Hạn chế thực phẩm nhiều calo, nhất là với người thừa cân.
• Giảm lipid, đặc biệt là lipid động vật.
• Giữ cân bằng protein, hạn chế protein động vật.
• Tăng cường sử dụng các hạt ngũ cốc không xay xát kỹ, hạn chế đường và bánh kẹo.

Ngoài ra, người bệnh không nên hút thuốc lá, ăn nhiều rau xanh và trái cây, và uống nước vừa phải. Nước chè sen, chè hoa hòe, nước râu ngô, nước rau luộc đều có lợi.

3. Bệnh nhân tăng huyết áp nên ăn gì và kiêng gì?

Thực phẩm nên ăn:

• Tinh bột: Gạo tẻ, gạo nếp, khoai và đậu đỗ, lạc, vừng.
• Thịt: Thịt bò, gà ta, thịt lợn nạc.
• Trứng: Trứng gà ít lipid hơn trứng vịt.
• Sữa: Sữa tách béo, sữa đậu nành, sữa chua.
• Hải sản: Cá, tôm, cua.

Bệnh nhân cần tăng cường ăn rau xanh và trái cây. Các loại rau như rau diếp, cải xoăn, cải bó xôi, chuối chín, khoai tây chứa nhiều kali giúp hạ huyết áp. Hoa quả như cam, quýt, bưởi, bơ, đu đủ cũng rất tốt.

Thực phẩm cần kiêng:

• Hạn chế thịt nhiều mỡ, nước xương thịt ninh và cá béo.
• Tránh ăn phủ tạng động vật như thận, tim, gan.
• Tránh nước chè đặc, cà phê, thuốc lào, thuốc lá và thực phẩm cay nóng.
• Hạn chế muối, đường và các loại bánh kẹo.

Mặc dù tăng huyết áp không thể chữa khỏi hoàn toàn, việc sử dụng thuốc, duy trì lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng khoa học và tập thể dục đều đặn có thể hạn chế biến chứng.